11/05/2014 22:35
افغانستان یکی از کشورهایی‌ست که سالانه بیش‌ترین پناهنده‌گان را در جهان دارد و هم‌چنان صدها شهروند این کشور به قصد فرار از شرایط ناگواری که درگیر آن اند، برای ادامۀ معیشت ناگزیر به بیرون پناه می‌برند و سالانه چندین تن در مسیر آسترالیا، یونان و دیگر کشورها در اقیانوس‌ها غرق شده و می‌میرند ویا در کشوری مثل ایران اعدام می‌گردند. اما مهم‌تر از این‌ها، مسئلۀ زنده‌گی آنان در خارج از کشور است که وقتی آنجا اند، به چی کاری گماشته می‌شوند، چگونه به سر می‌برند و چگونه دوباره نامهربانانه بدون در نظرداشت حقوق انسانی و پناهجویی از آن کشور اخراج می‌گردند؛ ولی دولت افغانستان هیج احوالی از آنان ندارد. ماه اپریل در سویدن نیز برای پناهنده‌گان افغانی یادآور روزهای سخت اعتصابات در سال گذشته در این کشور است. درست یک‌سال از رویداد اعتصاب غذایی پناهجویان در سویدن می‌گذرد. در این نوشته سعی شده ضمن یادداشت آن روزها، به صورت اجمالی به موضوع نگریسته و روش برخورد ادارات و سازمان‌های مربوطه را در مورد این امر انسانی مورد نگرش قرار دهد. در ماه اپریل سال ۲۰۱۳ حدود ۵۰ نفر از پناهجویان افغان در یک شهر کوچک در شمال سویدن، نسبت به بی‌عدالتی و عدم توجه ادارۀ مهاجرت به پناهجویان افغان و ارائۀ پاسخ منفی به تقاضای پناهنده‌گی آنان در شهر «بودن» مقابل ادارۀ مهاجرت دست به اعتصاب غذایی زدند، طبیعتاً تعداد از این افراد را زنان و کودکان تشکیل می‌دادند و در شروع حرکت ۱۶مرد دست به اعتصاب غذایی زده و زنان و کودکان برای حمایت از آنان در سرمای طاقت‌فرسای شمال سویدن با ایستادن در بیرون اداره مهاجرت از آنان حمایت کردند. اعتصاب غذایی به مدت ۲۳ روز به طول انجامید از هر ارگان و سازمان‌های مربوطه که عده‌یی برای دل‌جویی به نزد اعتصاب کننده‌گان آمدند واز طرف سفارت کبرای افغانستان در ناروی نیز کنسل دوم، آقای اجمل امین برای بازدید از اوضاع به شهر بودن آمد و با خانه‌واده‌ها و اعتصاب‌کننده‌گان دیدار و گفت‌گو کرد. مذاکره با ادارۀ مهاجرت انجام شد و ادارۀ مهاجرت بر شخصی‌بودن روند رسیده‌گی به مشکلات پناهجویان تاکید کرد و این‌گونه حرکات اعتراضی را، حرکات ناپسند و بدور از شان پناهجویی در سویدن معرفی نمود. مذاکرات با ادارۀ مهاجرت به بن‌بست کشیده شد و در این حالت بود که سازمان‌های طرف‌دار حقوق پناهنده‌گان وارد عمل شده با فرستادن نماینده‌گان خود به شهر بودن، خواهان توقف اعتصاب غذایی و کمک به پناهجویان از طریق حقوقی شدند. یکی از سازمان‌هایی که نقش کمک‌رسانی به پناهخ‌جویان را داشت سازمان فار FARR بود که با دل‌جویی از پناهجویان در زمینۀ حل مشکل‌های اقامت آن‌ها اقدامات عملی را آغاز نمود به توسعه سازمان فار، پناهجویان به اعتصاب غذایی پایان دادند. اما اکنون که یک سال ماجرا می‌گذرد و با وجود تلاش فراوان فار و دیگر کمیته‌های طرف‌دار حقوق پناهجویی افغان‌های پناه‌جو مورد بی‌توجهی ادارۀ مهاجرت سویدن قرار گرفتند و تعدادی از اعتصاب‌کننده‌گان بازداشت و به افغانستان به صورت اجباری اخراج شدند و متاسفانه تعدادی به زنده‌گی مخفیانه روی آوردند و تعدادی از خانه‌واده‌های پناه‌جو، اکنون نیز در معرض اخراج اجباری قرار دارند و یکی از این آنان خانه‌وادۀ احمدزاده و دیگری خانه‌وادۀ علی زاده است که به مدت بیش از دوسال است در سویدن به سر می‌برند و اکنون خطر اخراج اجباری آنان را تهدید می‌کند. علی علیزاده، با وجود هم‌سر و دو فرزند و تحمل رنج و سختی فراوان به علت وجود مشکلات و گرفتاری‌ها از افغانستان گریخته و به سویدن آمده‌است و اکنون در معرض اخراج اجباری قرار دارد. میر وهاب احمدزاده دیگر پناهجویی است که همراه را هم‌سر و دختر ۱۰ ساله‌اش خطر اخراج اجباری را حس می‌کند. بهار احمدزاده که اکنون ۱۰ سال دارد میگوید:” از وقتی‌که در سویدن آمده با علاقه‌مندی فراوان به مکتب رفته و با آموزگاران و همصنفی‌هایش انس گرفته است و به خوبی به زبان سویدنی صحبت می‌کند و تصور بازگشت به افغانستان برایش به یک کابوس تبدیل شده است، چون آنجا نه خانه‌یی برای زنده‌گی کردن برایش مانده و نه توانایی آموزش‌گاه رفتند. بیش‌تر پناهنده‌گان پیش ازین‌که کشور را ترک کنند آن‌چه دارند برای تهیۀ هزینۀ سفرشان به فروش می‌رسانند. مائده علیزاده دختر ۸ ساله‌یی است که مانند دیگر اطفاال از ابتدای ورود به سویدن تحت تعلیم در آموزش‌گاه سویدنی بوده و با شوق فراوان زبان سویدنی یاد گرفته است. وی میگوید:” ما در افغانستان چیزی نداریم.” این دو فامیل و صدها فامیل دیگر مانند اینان چیزی در افغانستان ندارند و پس از این‌که باز گردند، مجبورند تا یک زنده‌گی زلت‌بار را بپذیرند. وقتی در آنجا پناهنده‌گی نیز به سر می‌برند، ناگزیرند تا دردهایی را متحمل شوند ویا هم بی‌رحمانه ازان کشور بیرون گردند.اما بی‌توجهی ادارۀ مهاجرت سویدن به اوضاع افغانستان و تاثیرات آن بالای پناهجویان و داشتن اطلاعات اجمالی و کلی گویی مسؤولان این اداره در قبال افغانستان، سکوت سازمان‌های بین المللی در قبال اخراج پناهجویان افغان از سویدن و بی‌تفاوتی دولت افغانستان نسبت به سرنوشت شهروندانش از جمله موردهای دردآور ماجرا است که هنوز هم در قرن ۲۱ توام با شعارهای دل‌فریب حقوق بشری، عملاً حقوق بشر به یک مسئلۀ صرفن تبلیغی مبدل گشته‌است.
نوشته: ذکی احمد خیلیل، فعال حقوق پناهجویان در سویدن
